Dla większości kobiet suplementacja w ciąży może być nieunikniona. Lekarz prowadzący ciążę przygotowuje dla swojej pacjentki spersonalizowane zalecenia żywieniowe, które obejmują także składniki odżywcze, jakie należy przyjmować doustnie. Wbrew pozorom to nie tylko witaminy i pierwiastki, ale również kwasy tłuszczowe omega-3, wśród których szczególnie znaczenie ma DHA.
DHA – co to takiego?
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) należy do nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Oprócz niego występuje jeszcze kwas EPA i ALA, które mają nieco inne właściwości i więcej źródeł pokarmowych w codziennej diecie. DHA występuje jednak nie tylko w produktach spożywczych, ale również w wielu tkankach ludzkiego organizmu. Stanowi ważny składnik między innymi błon komórkowych mózgu, siatkówki oka, a także niektórych narządów wewnętrznych, w tym serca, wątroby czy nerek. Tym samym DHA jest niezbędne dla ich prawidłowego funkcjonowania.
Dlaczego powinno się przyjmować DHA w ciąży?
Odpowiadając na tytułowe pytanie artykułu, nie ma czegoś takiego jak obowiązkowe suplementowanie DHA. Jednak zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (dawniej Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego) kobiety w ciąży powinny suplementować: kwas foliowy, witaminę D3, jod, oraz kwasy omega-3, w tym DHA. To, czym żywi się matka, stanowi również pokarm jej dziecka. Składniki odżywcze przenikają poprzez tętnice pępowinowe do płodu – są mu niezbędne do prawidłowego rozwoju. W przypadku DHA mowa o szczególnym wpływie na budowę tkanki mózgowej i siatkówki oka dziecka, co w przyszłości znajduje odzwierciedlenie w pamięci, koncentracji i ostrości wzroku dorosłego człowieka.
DHA w ciąży – właściwości kwasu dokozaheksaenowego
DHA stanowi najlepiej przebadany wielonienasycony kwas tłuszczowy z grupy omega-3. Badania naukowe dowodzą, że suplementacja DHA korzystnie wpływa na prawidłowy termin porodu. Ponadto nie wykazano żadnych skutków ubocznych suplementacji tego składnika. Dowiedziono natomiast, że suplementacja kwasów omega-3:
- zwiększa osoczowe stężenie DHA w krwi pępowinowej,
- przyczynia się do prawidłowej masy urodzeniowej dziecka,
- wspiera rozwój psychomotoryczny maluszka (DHA to podstawowy budulec tkanki nerwowej w okresie prenatalnym i w pierwszych latach życia dziecka),
- ma pozytywny wpływ na rozwój i funkcjonowanie narządu wzroku.
Jakie znaczenie ma DHA dla kobiet w ciąży?
Kwas DHA w diecie kobiety ciężarnej ma wpływ nie tylko na rozwój płodu, ale również na zdrowie i samopoczucie przyszłej matki.
- Wspiera funkcjonowanie poznawcze i dobre samopoczucie – kwas dokozaheksaenowy wspiera przepływ neuroprzekaźników w mózgu. Tym samym przyczynia się do lepszego działania pamięci oraz procesów myślowych, a także poprawia nastrój poprzez usprawnianie działania serotoniny i dopaminy (tzw. hormonów szczęścia).
- Wspomaga prawidłowy metabolizm – DHA stymuluje aktywność enzymów metabolicznych w organizmie, tym samym wspierając prawidłowy metabolizm węglowodanów.
- Wspiera zdrowie narządu wzroku – kwas DHA występuje w błonach komórkowych fotoreceptorów, które poprawiają widzenie w nocy.
- Wzmacnia układ mięśniowo-szkieletowy – DHA zwiększa tempo syntezy białek budujących mięśnie, pozytywnie wpływa także na gęstość mineralną kości.
Dlaczego trzeba suplementować kwas DHA w ciąży?
Żaden suplement diety nie powinien stanowić zamiennika zdrowego trybu życia i pełnowartościowego odżywiania. Z tego względu w codziennej diecie warto uwzględnić źródła pokarmowe DHA (ludzki organizm nie ma zdolności do jego samodzielnej syntezy). Najlepsze źródła DHA stanowią tłuste ryby morskie, takie jak:
- łosoś (spożycie 100 g świeżego łososia dostarcza organizmowi kobiety w ciąży 1,12 g DHA),
- tuńczyk (w 100 g tuńczyka znajduje się ok. 0,68 g DHA),
- makrela,
- sardynki,
- czy śledzie.
W mniejszych ilościach można znaleźć go między innymi w tłoczonych na zimno olejach roślinnych (na przykład w oleju lnianym), tofu, siemieniu lnianym, nasionach chia i orzechach włoskich.
Jaki suplement z DHA wybrać?
Zapytaj lekarza prowadzącego ciążę o rekomendację odpowiedniego produktu do stosowania w ciąży. Możesz wziąć pod uwagę także rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Dobre rozwiązanie może stanowić wybór kapsułek z omega-3, które kwas DHA pozyskiwany z pierwotnego źródła: alg morskich hodowanych w kontrolowanych warunkach. Zawartość kapsułek charakteryzuje się także łagodniejszym smakiem i zapachem, co może być istotne dla kobiet borykających się z mdłościami w ciąży.
Wieloskładnikowe suplementy z DHA
Część producentów suplementów diety wychodzi naprzeciw potrzebom kobiet w ciąży, tworząc wieloskładnikowe produkty dla przyszłych matek. Oprócz kwasu DHA można znaleźć w nich między innymi złożone źródła folianów, jod czy witaminę D, czyli inne składniki odżywcze rekomendowane do suplementacji w ciąży.
Ile DHA dziennie?
Dobowe zapotrzebowanie na DHA przez organizm dorosłego człowieka wynosi 250 mg. Jednak to, ile DHA w ciąży powinna przyjmować kobieta, stanowi kwestię indywidualną. Lekarz prowadzący ciążę ustala odpowiednie dawkowanie na podstawie wyników badań, jednak mowa o co najmniej 200 mg DHA na dobę. Kobietom, u których występuje niskie ryzyko porodu przedwczesnego, Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca codzienne przyjmowanie DHA w dawce nie mniejszej niż 600 mg. Z kolei ciężarne, które mają wysokie ryzyko porodu przedwczesnego, powinny przyjmować co najmniej 1000 mg DHA dziennie, przez całą ciążę.
Kiedy rozpocząć i skończyć suplementację DHA?
Możesz zadbać o dostarczanie kwasu DHA swojemu organizmowi już na etapie starania się o dziecko, lub gdy dowiesz się, że jesteś w ciąży. Specjaliści uważają przy tym, że kwas dokozaheksaenowy jest najbardziej istotny dla rozwoju płodu w II i III trymestrze ciąży, dlatego zacznij przyjmować DHA co najmniej od 20. tygodnia ciąży. Zaleca się kontynuację suplementacji DHA także na czas karmienia piersią.
