Ciąża to czas niezwykle ważny zarówno dla przyszłej mamy, jak i rozwijającego się w jej łonie dziecka. Zbilansowana dieta dostarczająca niezbędnych witamin oraz mikro- i makroelementów to podstawa, często konieczna jest jednak dodatkowa suplementacja niektórych składników. Dotyczy to zarówno samej ciąży, jak i okresu jej planowania. Dowiedz się, jak właściwie odżywiać się w tym szczególnym czasie i jakie składniki powinnaś suplementować.
Żelazo, jod i witamina D – dlaczego ich prawidłowa ilość jest ważna?
Rozwój płodu jest ściśle zależny od matki. Składniki odżywcze dostarczane wraz z pożywieniem są wykorzystywane do budowy i rozwoju nowego organizmu, więc to, jak odżywia się przyszła mama, ma ogromne znaczenie. Szczególnie ważne w ciąży jest odpowiednie stężenie we krwi matki składników mineralnych takich jak żelazo i jod, a także właściwa ilość dziennego spożycia witaminy D. Oprócz tego istotne jest dostarczanie kwasu foliowego, wapnia i innych składników odżywczych, które utrzymują w dobrym stanie organizm mamy i umożliwiają prawidłowy rozwój dziecku.
Żelazo w ciąży i w czasie jej planowania jest niezwykle istotne ponieważ zapotrzebowanie na ten składnik mineralny wzrasta w ostatnim trymestrze ciąży, kiedy organizm przygotowuje się do porodu.
Jod w ciąży niezbędny jest zarówno organizmowi matki, jak rozwijającemu się dziecku. W pierwszym trymestrze ciąży należy uzupełniać zwiększone zapotrzebowanie na jod, ponieważ jod pomaga w prawidłowej produkcji hormonów tarczycy i w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy. W II i III trymestrze ciąży część jodu pobieranego przez kobietę przeznaczana jest do produkcji hormonów przez tarczycę dziecka.
Witamina D w ciąży jest niezbędna do jej prawidłowego przebiegu ponieważ m.in. bierze udział w procesie podziału komórek. Witamina D przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego u dzieci oraz jest potrzebna do prawidłowego wzrostu i rozwoju kości u dzieci.
Jak podnieść poziom żelaza w ciąży i jak uzupełnić jod oraz witaminę D?
Żelazo dla kobiet w ciąży jest dostępne w postaci leków i suplementów diety. Rodzaj preparatu i jego dawkowanie ustala lekarz prowadzący ciążę, nie należy przyjmować żadnych preparatów na własną rękę. Oprócz tego warto wprowadzić do diety produkty bogate w żelazo, czyli żółtka jaj, płatki kukurydziane, kakao, drożdże, pestki dyni, fasolę, otręby pszenne, płatki owsiane i orzechy pistacjowe. Sporo żelaza ma pokrzywa, z której można robić sok i napary.
Wchłanianie żelaza zmniejsza picie herbaty i kawy, ponieważ zawarta jest w nich tanina. Przyswajalność żelaza zwiększa natomiast witamina C, dlatego zaleca się łączenie produktów bogatych w żelazo z tymi mającymi dużo witaminy C, jak natka pietruszki, kapusta, papryka czy brukselka.
W czasie ciąży nie zaleca się jedzenia wątróbki i jej przetworów, choć są one dobrym źródłem żelaza. Warto natomiast jeść lekkostrawne mięso, ponieważ białko zwierzęce zwiększa wchłanianie żelaza z pożywienia.
Jod w ciąży można uzupełnić, jedząc białe ryby morskie (dorsz, makrela, mintaj, flądra), algi i rośliny rosnące na terenach bogatych w ten pierwiastek. Często wśród młodych mam pojawia się pytanie: jod w ciąży – brać czy nie? Można suplementować jod w postaci tabletek, ale zawsze należy robić to pod okiem lekarza. Suplementacja jodem w ciąży nie powinna być prowadzona na własną rękę.
Witamina D w ciąży może być z powodzeniem uzupełniana za pomocą suplementów diety. Przed ich zastosowaniem także należy się jednak skonsultować z lekarzem, który dobierze odpowiedni preparat i właściwą dawkę. W miesiącach letnich można też korzystać z umiarem z kąpieli słonecznych, o ile nie ma ku temu przeciwwskazań.
Suplementacja jodem, żelazem i witaminą D w ciąży – jakie dawki są wskazane?
Jod w ciąży zaleca się przyjmować w dawce 200 µg dziennie. Odpowiednia dawka tego pierwiastka jest bardzo ważna, ponieważ ma to wpływ na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy.
Kobiety w wieku rozrodczym powinny przyjmować 18 mg żelaza dziennie. W czasie planowania ciąży i w jej trakcie dawkę tę należy zwiększyć do 27-30 mg żelaza dziennie. Suplementacja żelaza jest szczególnie ważna przed ciążą oraz w czasie jej planowania, ponieważ pozwala to na zmagazynowanie rezerwy, która wykorzystana zostanie w czasie ciąży i pokryje zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek.
Wiele kobiet w czasie zajścia w ciążę nie ma nie tylko wystarczającej, ale w ogóle żadnej rezerwy żelaza w organizmie, co może prowadzić do powikłań w trakcie ciąży i porodu. Zapotrzebowanie na żelazo zwiększa się zwłaszcza w III trymestrze ciąży, o czym należy pamiętać i odpowiednio dbać o dietę bogatą w żelazo oraz suplementację tego pierwiastka.
Ile witaminy D w ciąży? Specjaliści zalecają, by w czasie planowania ciąży przyjmować dawkę witaminy D taką jak dla osób dorosłych, czyli w przedziale 800-2000 j.m. dziennie. Jej dawka zależy od pory roku i nasłonecznienia oraz od ekspozycji skóry na Słońce, ponieważ witamina D jest syntetyzowana w ludzkim organizmie właśnie pod wpływem oddziaływania na skórę promieni słonecznych, jest to jej główne źródło. W miesiącach jesiennych i zimowych dawkę witaminy D należy zwiększyć.
Pamiętajmy jednak, że nawet w czasie słonecznego lata dawka witaminy D syntetyzowanej pod wpływem promieni UV może być niewystarczająca. Kremy z filtrem skutecznie blokują ten proces, dlatego nawet latem warto w ciąży suplementować witaminę D.
Po potwierdzeniu ciąży zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dzienna dawka witaminy D powinna wynosić 2000 j.m.
Czy zbilansowana dieta wystarczy?
Zdrowa dieta bogata we wszystkie niezbędne składniki odżywcze to konieczność w czasie ciąży. Czasami jednak, mimo zachowania zasad zdrowego odżywiania, dieta nie wystarcza, by pokryć zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze w czasie ciąży.
Suplementując składniki takie jak żelazo, jod, kwas foliowy i witaminę D, pamiętajmy, że nie zawsze dużo znaczy dobrze i zdrowo. We wszystkim należy zachować umiar i zdrowy rozsądek. Pomoże nam w tym konsultacja ze specjalistą i wykonanie badań kontrolnych, które umożliwią określenie stężenia poszczególnych elementów we krwi i właściwie dobranie ich dawki.
