Pierwsze tygodnie i miesiące po porodzie to czas szczególny zarówno dla młodej mamy, jak i dla dziecka. Noworodek przychodzi na świat z nie do końca ukształtowanym układem odpornościowym i to od nas w dużej mierze zależy, jak szybko i jak sprawnie zbuduje własny system obronny.
Kształtowanie się systemu immunologicznego, który stanowi tarczę przed chorobotwórczymi drobnoustrojami (bakteriami i wirusami), zaczyna się już w pierwszym trymestrze ciąży i trwa nawet do 15. roku życia dziecka. Najwcześniejszy okres rozwoju jest w tej kwestii niezwykle istotny. Dowiedz się, jak zadbać o odporność dziecka już w czasie ciąży i w pierwszych miesiącach po urodzeniu.
Jak zadbać o odporność dziecka w czasie ciąży?
W czasie ciąży o zdrowie dziecka dba system immunologiczny mamy. To od jej sposobu odżywiania się, trybu życia i od odporności jej organizmu zależy rozwój i dobre samopoczucie maluszka. W tym czasie warto szczególnie zadbać o swój system odpornościowy. Odporność wzmacniać można w naturalny sposób, przebywając często na świeżym powietrzu, dbając o odpowiednią ilość snu i zdrową dietę, bogatą w niezbędne składniki odżywcze.
Duży wpływ na sprawne funkcjonowanie układu immunologicznego i odporność organizmu ma odpowiednia dzienna dawka witaminy D oraz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 i omega-3, w tym kwasu DHA. Naturalnym źródłem tych składników są tłuste ryby morskie, pestki dyni, orzechy i oleje roślinne.
Warto włączyć je do swojej diety i jadać regularnie. Można też suplementować te składniki odżywcze, wybierając sprawdzone i rekomendowane przez specjalistów preparaty. Jest to przydatne zwłaszcza w przypadku DHA – to pozyskiwane z alg, jest hodowane w kontrolowanych warunkach, poza zbiornikami morskimi. Oznacza to brak ryzyka kontaktu z potencjalnie niebezpiecznymi zanieczyszczeniami występującymi w naturalnym środowisku, takimi jak dioksyny, rtęć metylowana, polichlorowane bifenyle (PCB).
Odporność noworodka, czyli budowanie systemu odporności od pierwszych dni – karmienie piersią a odporność
Podczas ciąży o odporność dziecka dba głównie system immunologiczny mamy. Dziecko przychodzi na świat może nie całkiem bezbronne, ale minie wiele tygodni, a nawet miesięcy, zanim jego system odpornościowy wykształci się.
Bardzo dobrym sposobem na budowanie odporności noworodka od pierwszych dni jest karmienie piersią. Wraz z pokarmem mamy dziecko otrzymuje niezbędne składniki odżywcze, w tym sole mineralne i witaminy, jak również dobroczynną florę bakteryjną, która kolonizuje jego jelita i rozpoczyna w nich pracę usprawniającą nie tylko układ pokarmowy, ale także wzmacniającą odporność organizmu.
Bardzo ważna dla odporności jest witamina D. Można podawać je dziecku dodatkowo, uzupełniając o nie codzienną dietę. Witamina D dla noworodka dostępna jest w postaci kapsułek twist-off, których zawartość podaje się bezpośrednio na język albo rozpuszcza w mleku. Odpowiednia dawka witamy D dla noworodka to 400 j.m. dziennie. Mleko modyfikowane zazwyczaj zawiera już dawkę witaminy D, ale zgodnie z zaleceniami należy ją dodatkowo podawać bez względu na sposób karmienia noworodka.
Kolejnym istotnym składnikiem jest DHA. W przypadku dzieci karmionych piersią kluczowa jest dieta mamy, jednak i w niektórych przypadkach zarówno mama, jak i noworodek mogą stosować suplementację DHA. Badania naukowe pokazują, że w naszym kraju spożycie kwasów omega-3 jest w wielu przypadkach nawet 20-krotnie niższe od zalecanego.
Nienasycone kwasy tłuszczowe są istotne dla prawidłowego rozwoju mózgu i wzroku. Zalecana dawka DHA dla noworodka to minimum 100 mg. W przypadku mamy karmiącej piersią zaleca się codzienną suplementację DHA w ilości min. 200 mg dziennie, a w przypadku niskiego spożycia ryb 400-600 mg dziennie.
Jak wzmocnić odporność niemowlaka?
Co na odporność dla niemowlaka? Odpowiednia dieta to podstawa, szczególnie w pierwszych trzech latach życia dziecka. W pierwszych miesiącach jest to mleko mamy lub mleko modyfikowane, od 4–6. miesiąca życia można zacząć włączać do diety dziecka także inne pokarmy.
Odporność niemowlaka kształtują na początku w największym stopniu nawyki żywieniowe mamy, i to przede wszystkim należy mieć na względzie. Dotyczy to zwłaszcza kobiet karmiących piersią, ale także system odpornościowy dzieci karmionych butelką w dużej mierze zależny jest od świadomości żywieniowej ich mam. Dlatego ważne jest, żeby zwiększać tę świadomość i zapewnić sobie oraz dziecku jak najlepsze warunki do tego, by jego system odpornościowy funkcjonował odpowiednio.
Na odporność dla niemowlaka zaleca się podawanie 400 j.m. witaminy D dziennie w pierwszych 6 miesiącach życia, następnie dawkę witaminy D można zwiększyć do 600 j.m. W przypadku dzieci powyżej 1. roku życia, zalecana dawka witaminy D to 600-1000 j.m. dziennie. Suplementacja witaminy D jest szczególnie ważna jesienią i zimą, kiedy do skóry nie dociera wystarczająca ilość promieni słonecznych, pod wpływem których syntetyzowana jest w organizmie witamina D.
Odpowiednia dzienna dawka DHA dla niemowlaka to min. 100 mg dziennie
Odporność noworodka i niemowlaka kształtuje też odpowiednie dawkowanie bodźców takich jak świeże, chłodniejsze powietrze, Słońce, zmienna aura. To z tego względu nie zaleca się trzymania dziecka w sterylnych warunkach i w zbyt zacisznym pomieszczeniu.
Dziecko od pierwszych dni życia powinno mieć styczność z różnorodnymi warunkami, tak by jego organizm nauczył się na nie odpowiednio reagować. Oczywiście, należy zachować umiar i rozsądek, ale zbytnia troskliwość i ochrona niemowlaka przed zimnem i zmiennymi warunkami atmosferycznymi może spowodować więcej szkody niż pożytku.
Odporność niemowlaka kształtuje się zatem dwutorowo. Ważna jest dieta i odpowiednia dawka witamin oraz składników mineralnych i flora bakteryjna budowana w jelitach, ale równie istotne jest uczenie się przez organizm dziecka reagowania na bodźce i warunki zewnętrzne.
Na odporność noworodka ma też wpływ dieta jego mamy w czasie ciąży. Dbajmy zatem w pierwszej kolejności o siebie, już na etapie planowania ciąży, a następnie pomagajmy dziecku zbudować skuteczną tarczę ochronną.
W pierwszych latach życia młody organizm dopiero uczy się reagowania na patogeny i walki z nimi. Nie stwarzajmy dziecku sterylnych warunków, ponieważ stanie się ono przez to bardziej podatne na choroby – jego układ odpornościowy będzie słabszy. Pamiętajmy też, że im lepsza będzie ogólna kondycja dziecka, tym sprawniej będzie działał jego układ odpornościowy.
